«عزت نفس» و «اعتماد به نفس» مفاهیمی هستند که اغلب بهجای هم به کار میروند، اما در روانشناسی دو معنای جداگانه دارند. شناخت تفاوت این دو، نخستین گام در مسیر رشد فردی است. ممکن است فردی اعتماد به نفس بالایی در کاری خاص داشته باشد اما از عزت نفس پایین رنج ببرد یا بالعکس. اهمیت این دو در سلامت روان و موفقیت، بهویژه برای زنان، انکارناپذیر است.
اعتماد به نفس چیست؟
اعتماد به نفس یعنی باور به توانایی انجام یک کار یا دستیابی به هدف مشخص. این واژه ریشه در لاتین «fidere» بهمعنی اعتماد دارد. اعتماد به نفس میتواند در یک زمینه خاص شکل بگیرد؛ مثلاً فردی در تدریس یا ورزش احساس توانمندی بیشتری دارد.
روانشناس مشهور آبراهام مازلو میان «اعتماد به نفس کلی» و «خودکارآمدی» تفاوت قائل میشود. خودکارآمدی همان باور به توانایی در انجام یک کار خاص است. ممکن است فردی در یک مهارت خودکارآمدی بالایی داشته باشد، اما اعتماد به نفس عمومیاش پایین باشد.
عزت نفس چیست؟
عزت نفس باور عمیق به ارزشمندی ذاتی انسان است؛ مستقل از موفقیتها، تواناییها یا تأیید دیگران. این واژه از لاتین «aestimare» بهمعنی ارزشگذاری گرفته شده است. عزت نفس تعیین میکند فرد چطور با خود و دیگران ارتباط برقرار میکند و از تجربیات کودکی تأثیر میپذیرد.
افراد با عزت نفس بالا خود را ارزشمند میدانند، انعطافپذیرند، شکستها را موقتی میبینند و برای داشتن حس خوب نیازی به عوامل بیرونی ندارند. در مقابل، عزت نفس پایین میتواند با کوچکترین انتقاد یا شکست خدشهدار شود.
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
ویژگی | اعتماد به نفس | عزت نفس |
---|---|---|
تعریف | باور به توانایی انجام کار مشخص | باور به ارزشمندی ذاتی خود |
منشأ | بیرونی (تجربه و موفقیت) | درونی (احساس و قضاوت کلی) |
دامنه | محدود به موقعیت خاص | فراگیر در تمام زندگی |
پایداری | متغیر و وابسته به نتایج | پایدار و عمیق |
جمله کلیدی | «من میتوانم انجامش دهم.» | «من ارزشمند هستم.» |